نکاتی در ارتباط با اجرت المثل و نحله

لازم به ذکر است که زوجه در قبال کاری که در منزل انجام می دهد حق و حقوقی دارد که شاید خود از آن آگاه نباشد و این مسئله برای وی مشکلاتی به وجود آورد. در این میان مفهوم اجرت المثل و نحله عنوان می شود.

وقتی صحبت از اجرت‌المثل و نحله می‌شود معمولاً معنایی از آن برداشت می‌شود که متضمن روابط تجاری بین دو فرد، خصوصاً در مورد اول است. به آن معنی که اگر کسی از اموال شخص دیگری بدون توافقی بر سر بهای آن استفاده کند، شخص اول به آن دیگری مدیون بوده، و در صورت درخواست صاحب دارایی، موظف به پرداخت مبلغی به او است.

در ادامه با شهرداد همراه باشید تا شما را با مفهوم اجرت المثل و نحله آشنا کنیم.

اجرت‌المثل و نحله چیست؟

از جایی که ازدواج شامل جنبه‌های گوناگونی از جمله اقتصادی است، چنین رابطه‌ای تحت عنوان اجرت‌المثل و نحله تعریف شده تا در صورت درخواست زن، مرد موظف به پرداخت هزینه‌ی زحمات متحمل شده‌ی وی در منزل باشد که در بدو امر نیز وظیفه‌ی او نبوده و از داوطلبانه انجام می‌شود. به تعریف پیشین اجرت‌المثل و نحله به هدیه‌ای گفته می‌شود شوهر موظف است در هر صورت به همسر خود اهدا کند. هرچند بر خلاف اجرت‌المثل و نحله امکان مطالبه در طول زندگی مشترک را ندارد. همچنین اجرت‌المثل و نحله قابل جمع نیستند و تنها یکی از آنان قابلیت درخواست دارد.

بر اساس تبصره ماده ۳۳۶  قانون مدنی در مورد اجرت‌المثل و نحله : «چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت‌المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرُّع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می دهد».

در این باب، نکته‌ای که بانوان در صورت اراده به مطالبه‌ی خویش باید در نظر داشته باشند، شروطی است که توانایی اسقاط حقوق آن‌ها را دارند. دادگاه انتظار دارد که سه شرط قبل از اعاده‌ی اجرت‌المثل و نحله برقرار باشد.

اول اینکه زن نشان دهد کارهایی که در منزل و تحت عنوان خانه‌داری انجام داده وظیفه‌ی او نبوده‌اند؛

دوم، ثابت کند این کارها را در پاسخ به درخواست مستقیم شوهر انجام داده؛

و سوم، آن که{تبرعی}نبوده است. یعنی به رایگان بودن آن از ابتدا رضایت نداده و در قبال پول انجام شده‌اند.

نکاتی در ارتباط با این مسئله

البته مانند بسیاری از موارد دیگر، این مسأله نیز با عرف جامعه در تضاد است و خانم‌ها عموماً کار منزل را بدون چشم‌داشت انجام می‌دهند و در صورت سوأل قاضی و عدم مشورت با وکیل نیز،  صادقانه پاسخ می‌دهند که در طول زندگی در قبال کار منزل چشم‌داشتی نداشته‌اند و حق اجرت‌المثل و نحله خود را ازدست‌رفته می‌بینند.

از دیگر شرایطی که می‌تواند تعیین‌کننده‌ی تعلق یا عدم تعلق اجرت‌المثل و نحله در دادگاه باشد میتوان به موارد ذیل نیز اشاره کرد:

طلاق از طرف شوهر بوده  و علت طلاق ناشزه بودن زن نباشد و درخواست طلاق از سوی مرد باشد

باید  ثابت شود زن منزل را ترک کرده و به اندازه آن مدت اجرت المثل را هم نمیتواند مطالبه کند.

 دیگر این که با به آن مسأله که در عرف جامعه دختران تا قبل از مراسم در خانه پدری خود ساکن هستند موضوع اجرت‌المثل و نحله اساساً توانایی مطرح شدن را ندارد. البته در صورت غیر از این، شروط منطقی ملغی شده و زن می‌تواند برای اعاده‌ی حق خود از دادگاه درخواست دادرسی کند.

جمع بندی

با توجه به نکات ذکر شده در این زمینه شما می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه به اپلیکیشن حقوقی شهرداد مراجعه کنید یا از طریق آن با یکی از وکلای حرفه ای ما در این زمینه مشاوره کنید.

گم شدن: خطری بزرگ در کمین چک های شما

خلاصه:  در صورت گم­شدن چک، صادرکننده یا افراد ذینفع باید گم­شدن چک را به بانک اعلام کنند. سپس به مرجع صالح قضایی رفته و گواهی مفقودی گرفته و آن را به بانک ارائه دهند تا تعیین تکلیف شود.

چک، این سند کوچک که به اندازه یک اسکناس جا می­گیرد، در عین حال که دارای کاربردهای متنوع و مهمی است، در معرض مخاطرات جدی و گوناگونی نیز قرار می­گیرد. شاید از دست­ دادن یک برگه اسکناس شما را خیلی نگران نکند اما اگر لابه ­لای وسایل خود یک برگه چک که بابت طلب یا تضمین یا امانت و ... گرفته­اید، گم شود، وضعیت خیلی فرق خواهد کرد.

آیا می­دانید در این موارد چه باید کرد؟ در این گفتار مراحل کار را توضیح می­دهیم.

مرحله اول: اطلاع­ دادن به بانک

پس از گم­ شدن چک، اولین اقدامی که باید انجام داد، رفتن به بانک و اعلام مفقودی چک است. در این مرحله، صادرکننده، ذینفع چک یا قائم مقام قانونی آن­ها، به بانک مراجعه کرده و به صورت کتبی به بانک،­ دستور عدم پرداخت چک می­دهند تا یابنده نتواند از آن سوء استفاده و وجه آن را تأدیه کند. در این حالت بانک با گرفتن این دستور از افراد مذکور، از پرداخت وجه خودداری می­کند.

افرادی که می­توانند مفقودی چک را به بانک اعلام کنند:

• صادر­کننده
• ذینفع چک: منظور کسی که است که در ارتباط با چک دارای نفعی است. براساس قانون صدور چک، کسی که چک به نام وی صادر، به اسم او پشت­نویسی شده یا به وی واگذار گشته، به عنوان ذینفع تلقی می­شود. مثلاً اگر چکی در وجه حامل باشد و توسط چندین فرد مختلف دست به دست شده باشد و آخرین دارنده آن را گم بکند، شخص اخیر می­تواند به بانک مراجعه کند.
•  قائم ­مقام صادرکننده یا سایرافراد ذینفع: علاوه بر خود این افراد، قائم­ مقام آنان نیز چنین اختیاری دارد. به عنوان مثال چکی در وجه آقای الف صادر و پس از مدتی و گم شده است. پس از فوت وی، ورثه ­اش به جانشینی او می­توانند حق مزبور استفاده کنند.

مرحله دوم: اقدامات بانک پس از اطلاع از گم­شدن

بانک ابتدا باید با گرفتن مدارک شناسایی کسی که مفقودی چک را اعلام می­کند، هویت وی را احراز و تأیید کند. سپس اقدام به صدور گواهی عدم پرداخت چک نموده و مبلغ آن را در حساب مسدودی نگهداری می­کند تا تکلیف آن مشخص شود.

مرحله سوم: طرح دعوا در مراجع قضایی

کسی که ادعای مفقودی را می­نماید باید پس ظرف یک هفته از مراجعه به بانک، حسب مورد به شورای حل اختلاف (در مورد چک­های زیر 20 میلیون تومان) یا دادگاه (در مورد چک­های بالای 20 میلیون تومان) مراجعه و درخواست خود را پیگیری کند. شورای حل اختلاف یا دادگاه، گواهی­ای مبنی بر گم­شدن به شخص مذکور می­دهند. باید توجه داشت اگر در این یک هفته، اقدام به ارائه گواهی مفقودی به بانک ننماید، دستور عدم پرداخت بلااثر می­شود و چک قابل وصول از بانک خواهد بود.

توجه داشته باشید:

اگر چک واقعاً گم نشده باشد و شخص به قصد سوءاستفاده اقدام به اعلام مفقودی کند (مانند صادرکننده­ای که قصد پرداخت ندارد و به گم­شدن متوسل می­شود تا به موجب آن، دارنده قادر به تأدیه نباشد.) و خلاف اظهارات وی ثابت شود، به مجازات صدور چک بلامحل و پرداخت خسارت محکوم خواهد شد.

منبع: اپلیکیشن حقوقی شهرداد