گم شدن: خطری بزرگ در کمین چک های شما

خلاصه:  در صورت گم­شدن چک، صادرکننده یا افراد ذینفع باید گم­شدن چک را به بانک اعلام کنند. سپس به مرجع صالح قضایی رفته و گواهی مفقودی گرفته و آن را به بانک ارائه دهند تا تعیین تکلیف شود.

چک، این سند کوچک که به اندازه یک اسکناس جا می­گیرد، در عین حال که دارای کاربردهای متنوع و مهمی است، در معرض مخاطرات جدی و گوناگونی نیز قرار می­گیرد. شاید از دست­ دادن یک برگه اسکناس شما را خیلی نگران نکند اما اگر لابه ­لای وسایل خود یک برگه چک که بابت طلب یا تضمین یا امانت و ... گرفته­اید، گم شود، وضعیت خیلی فرق خواهد کرد.

آیا می­دانید در این موارد چه باید کرد؟ در این گفتار مراحل کار را توضیح می­دهیم.

مرحله اول: اطلاع­ دادن به بانک

پس از گم­ شدن چک، اولین اقدامی که باید انجام داد، رفتن به بانک و اعلام مفقودی چک است. در این مرحله، صادرکننده، ذینفع چک یا قائم مقام قانونی آن­ها، به بانک مراجعه کرده و به صورت کتبی به بانک،­ دستور عدم پرداخت چک می­دهند تا یابنده نتواند از آن سوء استفاده و وجه آن را تأدیه کند. در این حالت بانک با گرفتن این دستور از افراد مذکور، از پرداخت وجه خودداری می­کند.

افرادی که می­توانند مفقودی چک را به بانک اعلام کنند:

• صادر­کننده
• ذینفع چک: منظور کسی که است که در ارتباط با چک دارای نفعی است. براساس قانون صدور چک، کسی که چک به نام وی صادر، به اسم او پشت­نویسی شده یا به وی واگذار گشته، به عنوان ذینفع تلقی می­شود. مثلاً اگر چکی در وجه حامل باشد و توسط چندین فرد مختلف دست به دست شده باشد و آخرین دارنده آن را گم بکند، شخص اخیر می­تواند به بانک مراجعه کند.
•  قائم ­مقام صادرکننده یا سایرافراد ذینفع: علاوه بر خود این افراد، قائم­ مقام آنان نیز چنین اختیاری دارد. به عنوان مثال چکی در وجه آقای الف صادر و پس از مدتی و گم شده است. پس از فوت وی، ورثه ­اش به جانشینی او می­توانند حق مزبور استفاده کنند.

مرحله دوم: اقدامات بانک پس از اطلاع از گم­شدن

بانک ابتدا باید با گرفتن مدارک شناسایی کسی که مفقودی چک را اعلام می­کند، هویت وی را احراز و تأیید کند. سپس اقدام به صدور گواهی عدم پرداخت چک نموده و مبلغ آن را در حساب مسدودی نگهداری می­کند تا تکلیف آن مشخص شود.

مرحله سوم: طرح دعوا در مراجع قضایی

کسی که ادعای مفقودی را می­نماید باید پس ظرف یک هفته از مراجعه به بانک، حسب مورد به شورای حل اختلاف (در مورد چک­های زیر 20 میلیون تومان) یا دادگاه (در مورد چک­های بالای 20 میلیون تومان) مراجعه و درخواست خود را پیگیری کند. شورای حل اختلاف یا دادگاه، گواهی­ای مبنی بر گم­شدن به شخص مذکور می­دهند. باید توجه داشت اگر در این یک هفته، اقدام به ارائه گواهی مفقودی به بانک ننماید، دستور عدم پرداخت بلااثر می­شود و چک قابل وصول از بانک خواهد بود.

توجه داشته باشید:

اگر چک واقعاً گم نشده باشد و شخص به قصد سوءاستفاده اقدام به اعلام مفقودی کند (مانند صادرکننده­ای که قصد پرداخت ندارد و به گم­شدن متوسل می­شود تا به موجب آن، دارنده قادر به تأدیه نباشد.) و خلاف اظهارات وی ثابت شود، به مجازات صدور چک بلامحل و پرداخت خسارت محکوم خواهد شد.

منبع: اپلیکیشن حقوقی شهرداد