شرایط تغییر نام خانوادگی

نام خانوادگی نامی است که بخشی از هویت شخص را تشکیل می دهد و میان خانواده موروثی است. نام خانوادگی از پدر انتقال می یابد و مطابق قانون همه باید نام خانوادگی داشته باشند. در مواقع مختلفی ممکن است نیاز باشد نام خانوادگی شخص تغییر یابد. قانون برای تغییر نام خانوادگی شرایط خاصی تعیین کرده و وقوع آن را منوط به تایید سازمان ثبت احوال دانسته است. در ادامه شرایطی که می تواند جواز تغییر نام خانوادگی را دهد و شرایطی که تغییر نام خانوادگی الزامی است را توضیح می دهیم.

در چه صورت تغییر نام خانوادگی اجباری است؟

در اختیار کردن نام خانوادگی، مسئله حق تقدم مورد توجه است. به این معنا که هر کس اولین بار در قلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل، نام خانوادگی خاصی را برای خود ثبت کند، او برای این نام خانوادگی حق تقدم دارد و شخص دیگری بدون اجازه او نمی تواند نام خود را به آن نام تغییر دهد مگر در موارد مشخص شده در قانون. صاحب حق تقدم نام خانوادگی یا وارث قانونی او می توانند به اشخاص دیگر اجازه استفاده از نام خانوادگی خود را بدهند به شرطی که محل صدور شناسنامه آنها یکی باشد. ضمنا دارنده حق تقدم و یا هر یک از وارثان او می توانند به شخصی که بدون اجازه نام خانوادگی او را اختیار کرده اعتراض کرده و تغییر نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهند. پس چنین شخصی در صورت مورد اعتراض واقع شدن باید نام خانوادگی خود را تغییر دهد.

در چه شرایطی می توان نام خانوادگی را تغییر داد؟

در صورتی که شرایط خاصی که در ذیل آمده اتفاق بیافتد می توان نام خانوادگی را تغییر داد.

·         نام خانوادگی بیش از دو کلمه باشد.

·         نام خانوادگی شامل یک کلمه یا بیشتر و یک حرف یا عدد باشد.

·         نام خانوادگی به طور مطلق یا مضاف نام محل باشد.

·         نام خانوادگی از کلمات توهین آمیز و مستهجن تشکیل شده باشد.

·         نام خانوادگی از واژه های خارجی تشکیل شده باشد.

·         نام خانوادگی از کلماتی مغایر با ارزش های فرهنگی و دینی باشد.

·         واژه هایی که از القاب و عناوین علمی مانند دکتر، مهندس، دانشگاه استفاده کرده باشد یا عناوین دولتی و رسمی مانند سرهنگ، شهردار، رئیس جمهور و غیره در آنها به کار رفته باشد.

·         تغییر نام خانوادگی زن به نام خانوادگی شوهر وی بدون رعایت حق تقدم امکان پذیر است. در صورت طلاق زوجین یا فسخ نکاح، زوجه می تواند نام خانوادگی خود را به نام اولیه برگرداند. بعد از فوت همسر نیز تا زمانی که زوجه مجددا ازدواج نکرده می تواند از نام خانوادگی زوج استفاده کند یا نام خانوادگی اولیه خود را داشته باشد.

·         در صورتیکه پدر نام خانوادگی خود را تغییر دهد، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از ۱۸ سال وی با درخواست کتبی پدر و تغییر نام خانوادگی فرزندان بزرگتر از 18 سال وی بدون رعایت حق تقدم و با ارائه اجازه نامه از پدر امکان پذیر خواهد بود.

·         اگر پدر نام خانوادگی خود را تغییر دهد و فوت کند، هر یک از فرزندان می توانند نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی جدید پدر تغییر دهند.

برای دانستن مطالب بیشتر درباره قوانین ثبت احوال و دیگر موضوعات حقوقی می توانید به بلاگ حقوقی شهرداد مراجعه کنید.

نکاتی در ارتباط با اجرت المثل و نحله

لازم به ذکر است که زوجه در قبال کاری که در منزل انجام می دهد حق و حقوقی دارد که شاید خود از آن آگاه نباشد و این مسئله برای وی مشکلاتی به وجود آورد. در این میان مفهوم اجرت المثل و نحله عنوان می شود.

وقتی صحبت از اجرت‌المثل و نحله می‌شود معمولاً معنایی از آن برداشت می‌شود که متضمن روابط تجاری بین دو فرد، خصوصاً در مورد اول است. به آن معنی که اگر کسی از اموال شخص دیگری بدون توافقی بر سر بهای آن استفاده کند، شخص اول به آن دیگری مدیون بوده، و در صورت درخواست صاحب دارایی، موظف به پرداخت مبلغی به او است.

در ادامه با شهرداد همراه باشید تا شما را با مفهوم اجرت المثل و نحله آشنا کنیم.

اجرت‌المثل و نحله چیست؟

از جایی که ازدواج شامل جنبه‌های گوناگونی از جمله اقتصادی است، چنین رابطه‌ای تحت عنوان اجرت‌المثل و نحله تعریف شده تا در صورت درخواست زن، مرد موظف به پرداخت هزینه‌ی زحمات متحمل شده‌ی وی در منزل باشد که در بدو امر نیز وظیفه‌ی او نبوده و از داوطلبانه انجام می‌شود. به تعریف پیشین اجرت‌المثل و نحله به هدیه‌ای گفته می‌شود شوهر موظف است در هر صورت به همسر خود اهدا کند. هرچند بر خلاف اجرت‌المثل و نحله امکان مطالبه در طول زندگی مشترک را ندارد. همچنین اجرت‌المثل و نحله قابل جمع نیستند و تنها یکی از آنان قابلیت درخواست دارد.

بر اساس تبصره ماده ۳۳۶  قانون مدنی در مورد اجرت‌المثل و نحله : «چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت‌المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرُّع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می دهد».

در این باب، نکته‌ای که بانوان در صورت اراده به مطالبه‌ی خویش باید در نظر داشته باشند، شروطی است که توانایی اسقاط حقوق آن‌ها را دارند. دادگاه انتظار دارد که سه شرط قبل از اعاده‌ی اجرت‌المثل و نحله برقرار باشد.

اول اینکه زن نشان دهد کارهایی که در منزل و تحت عنوان خانه‌داری انجام داده وظیفه‌ی او نبوده‌اند؛

دوم، ثابت کند این کارها را در پاسخ به درخواست مستقیم شوهر انجام داده؛

و سوم، آن که{تبرعی}نبوده است. یعنی به رایگان بودن آن از ابتدا رضایت نداده و در قبال پول انجام شده‌اند.

نکاتی در ارتباط با این مسئله

البته مانند بسیاری از موارد دیگر، این مسأله نیز با عرف جامعه در تضاد است و خانم‌ها عموماً کار منزل را بدون چشم‌داشت انجام می‌دهند و در صورت سوأل قاضی و عدم مشورت با وکیل نیز،  صادقانه پاسخ می‌دهند که در طول زندگی در قبال کار منزل چشم‌داشتی نداشته‌اند و حق اجرت‌المثل و نحله خود را ازدست‌رفته می‌بینند.

از دیگر شرایطی که می‌تواند تعیین‌کننده‌ی تعلق یا عدم تعلق اجرت‌المثل و نحله در دادگاه باشد میتوان به موارد ذیل نیز اشاره کرد:

طلاق از طرف شوهر بوده  و علت طلاق ناشزه بودن زن نباشد و درخواست طلاق از سوی مرد باشد

باید  ثابت شود زن منزل را ترک کرده و به اندازه آن مدت اجرت المثل را هم نمیتواند مطالبه کند.

 دیگر این که با به آن مسأله که در عرف جامعه دختران تا قبل از مراسم در خانه پدری خود ساکن هستند موضوع اجرت‌المثل و نحله اساساً توانایی مطرح شدن را ندارد. البته در صورت غیر از این، شروط منطقی ملغی شده و زن می‌تواند برای اعاده‌ی حق خود از دادگاه درخواست دادرسی کند.

جمع بندی

با توجه به نکات ذکر شده در این زمینه شما می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه به اپلیکیشن حقوقی شهرداد مراجعه کنید یا از طریق آن با یکی از وکلای حرفه ای ما در این زمینه مشاوره کنید.